Wat is ZON?
Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) richt zich op onderzoek naar de huidige en toekomstige droogteproblematiek en mogelijke oplossingen en maatregelen.
Ons klimaat verandert
Waarom ZON?
Het wordt ‘s zomers warmer en droger. In de Regio Oost vallen beken en andere waterlopen vaker droog en komen dalende grondwaterstanden vaker voor. Het wordt niet alleen droger, ook zullen heftige (regen)buien in de zomer vaker gaan voorkomen. Die buien kunnen juist weer wateroverlast geven. Langere en hevigere perioden van droogte kunnen leiden tot economische schade voor bijvoorbeeld scheepvaart, landbouw en energievoorziening. Ook landschap en natuur zullen schade leiden.
ZON is een project van het RBO Rijn-Oost. Het project levert ook de regionale inbreng in het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. Binnen het ZON-programma nemen de deelnemende partijen maatregelen om minder last te hebben van de toenemende droogte, zonder de wateroverlast te laten toenemen.
Waarom ZON
Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) richt zich op onderzoek naar de huidige en toekomstige droogteproblematiek en mogelijke oplossingen en maatregelen.
Het doel van het Deltaprogramma is:
Nederland beschermen
Nederland nu en in de toekomst beschermen tegen overstromingen.
Voldoende zoetwater
Zorgen voor voldoende zoetwater.
Klimaatbestendigheid
De inrichting van het land klimaatbestendig maken.
Ons klimaat verandert
ZON en het Deltaprogramma
Nederland is een delta: een laaggelegen land met veel water. Deze ligging maakt Nederland kwetsbaar. In het Deltaprogramma staan plannen om Nederland te beschermen tegen overstromingen, een tekort aan zoetwater en de gevolgen van extreem weer.
Doel Deltaprogramma
De overheid wil voorkomen dat er weer een watersnoodramp gebeurt, zoals in 1953. Of dat de rivieren dreigen te overstromen zoals in de jaren ’90. In 2010 werd daarom het Deltaprogramma voor het eerst gepresenteerd, dat een aantal maatregelen en lopende projecten omvat. In 2014 zijn de vijf voorstellen voor deltabeslissingen uitgebracht, waarvan er één gaat over de beschikbaarheid en verdeling van zoetwater. Dit is uiteindelijk het Deltaprogramma Zoetwater geworden, waar wij als regio een bijdrage aan leveren.
Zoetwatervoorziening Oost-Nederland (ZON) richt zich op onderzoek naar de huidige en toekomstige droogteproblematiek en mogelijke oplossingen en maatregelen.
Investeringen
Binnen het Deltaprogramma is een Deltafonds ingesteld. Het Deltafonds voor zoetwatermaatregelen is € 200 miljoen voor de periode 2022 – 2027. Onze regio ontvangt daarvan ongeveer € 50 miljoen en de eigen investering vanuit regio oost is ongeveer € 150 miljoen. Dat betekent dus dat we in deze periode van zes jaar € 200 miljoen investeren in een robuuste zoetwatervoorziening.
De periode 2016 – 2021 is nu bijna afgerond. In deze zes jaar is er een totaal van € 116 miljoen geïnvesteerd door de regio en het Rijk in zoetwatermaatregelen. Aanvullend op de oorspronkelijke bijdrage van het Rijk is er in 2019 een extra impuls van € 2 miljoen gekomen vanuit het Rijk, waar een eigen investering van € 6 miljoen tegenover stond. Hiervan zijn voornamelijk groenblauwe structuren in het stedelijk gebied gerealiseerd en is er een bijdrage geleverd aan het onderzoek ‘Droogte in zandgebieden van Zuid-, Midden-, en Oost-Nederland’.
Maatregelen
De gezamenlijke partijen binnen ZON hebben een lijst met maatregelen opgesteld (zie pag. 34 in het Werkprogramma “Wel goed watervasthouden”). De maatregelen die op de lijst staan, komen in aanmerking voor een bijdrage uit het Deltafonds.
Bij de verdeling van de beschikbare middelen wordt uitgegaan van een eigen bijdrage van 75% en een rijksbijdrage van 25%. Een uitzondering hierop is de maatregel afkoppelen waarbij uitgegaan wordt van een eigen bijdrage van €45.000 en rijksbijdrage van €15.000 per ha.
Ruimtelijke adaptatie
ZON en RA
De kern van de deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie is dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Overheden gaan ervoor zorgen dat schade door hittestress, wateroverlast, droogte en overstromingen zo min mogelijk toeneemt en letten daarop bij de aanleg van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen, het opknappen van bestaande bebouwing, vervanging van rioleringen en wegonderhoud.
Het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie is gestart in 2017 en bestaat uit de volgende stappen:
Stresstesten
Kwetsbaarheden in beeld brengen door het uitvoeren van stresstesten.
Dialoog
Het voeren van een risicodialoog.
Uitvoeringsagenda
Het opstellen van een uitvoeringsagenda en daarbij de meekoppelkansen benutten.
Maatregelen die hieruit voortkomen, hangen sterk samen met maatregelen binnen het ZON programma. Vanuit ZON zoeken we nadrukkelijk aansluiting met het programma Ruimtelijke Adaptatie, zodat we gezamenlijk in een integrale aanpak werken aan klimaatadaptatie.
Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) richt zich op onderzoek naar de huidige en toekomstige droogteproblematiek en mogelijke oplossingen en maatregelen.
Provincie Gelderland
T.n.v. Amy Maduro
Postbus 9090,
6800 GX Arnhem